နည္းပညာတိုးတက္လာသည္နွင့္အမ်ွ လူသားတို ့ေနထိုင္ရာ ကမာၻၾကီးသည္လည္း အံ့ၾသဖြယ္ရာနည္းပညာတို ့ၿဖင့္ တိုးတက္လာေနသည္။ ပို၍ဦးေမာ့လာသည့္ လူေနမွုအဆင့္အတန္းၿမင့္မားမွုသည္ လူ ့ဘ၀ကို ပိုမိုစည္ပင္လာေစခဲ့သည္။ သိပၸံ ပညာ၏ တီထြင္ဆန္းသစ္မွုၿဖင့္ လူတို ့သည္ ၄င္းတို ့ဘ၀ကို ေလာကီစည္းစိမ္ခ်မ္းသာတြင္ အသံုးခ်လာၾကသည္။ ခလုတ္တစ္ ခ်က္နွိပ္၍ ထမင္းခ်က္ထားနိုင္သည္။ ခလုတ္တစ္ ခ်က္နွိပ္၍ ေရကို အပူအေအးလိုခ်င္တာ ယူတတ္လာသည္။
    သိပၸံပညာတိုးတက္မွုက လူ ့ဘ၀ကိုသက္ေတာင့္သက္သာ စည္ကားေအာင္လုပ္ေပးသလို လူ ့ေလာကကိုၿခိမ္းေၿခာက္မွု ၿဖင့္လည္း ဖန္တီးလာေတာ့သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သိပၸံပညာကိုအသံုးခ်၍ပင္ လူသားတို ့သည္ ၄င္းတို ့၏ ဆႏၵဆုိးမ်ား ကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္လာၾကသည္။ ထို ့ေၾကာင့္လူသားမ်ားထဲတြင္ ပဋိပကၡမ်ား၊ အနိုင္ယူခ်င္မွုမ်ား၊ စစ္ပဲြမ်ားၿဖစ္လာၾကရ ေတာ့သည္။ ေခတၱတစ္ဘ၀စာေလာကီဘ၀ခ်မ္းသာေလးသာၿဖစ္ေသာ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းမ်ားအတြက္ သူတို ့၏ဆင္ၿခင္တံုတရား မ်ား ေပ်ာက္ဆံုးလာၾကသည္။
    စင္စစ္လူဆိုသည္မွာ- မိမိလုပ္မည့္အလုပ္ကို
၁- အေၾကာင္း၊ အက်ိဳး
၂- အေကာင္း၊ အဆိုး
၃- ဟုတ္ ၊ မဟုတ္
၄- မွန္သည္ ၊ မမွန္သည္
၅- အက်ိဳးရွိသည္ ၊ မရွိသည္ကို ေ၀ဖန္စိစစ္တတ္ေသာ အဂၤါ၅ရပ္နွင့္ၿပည့္စံုမွသာ လူၿဖစ္သည္။
    ယခုလက္ရွိေလာက၏ လူသားရာခိုင္နွုန္းအမ်ားစုသည္ အတၱ၀ါဒီမ်ားသာၿဖစ္ကာ ကိုယ္ခ်င္းစာစိတ္၊ သည္းခံစိတ္၊ နားလည္ေပးစိတ္မ်ား ေ၀းလြင့္ေနၾကသည္။ မိမိအက်ိဳးစီးပြားလည္ပတ္နိုင္မွုအတြက္ ကိုယ္က်င့္တရား၊ ယဥ္ေက်းမွုနွင့္ ကိုးကြယ္ မွုမ်ားအထိပါ ပ်က္စီးလာေနၿပီး ဂါရ၀တရား၊ နိ၀ါတတရားစေသာ စံတန္ဖိုးမ်ား ယိုယြင္းလာသည္။
    စင္စစ္ဘ၀သည္ေနတတ္ရင္ ခ်မ္းသာေၾကာင္းၿဖစ္ေသာ္ၿငား လူအမ်ားစုမွာ မေနတတ္၍ ဆင္းရဲမ်ားနွင့္ၿပည့္ေနရသည္။ လိုခ်င္ဆႏၵမ်ားေၾကာင့္ ၿဖစ္လာေသာဆင္းရဲ၊ ရလာေသာအရာမ်ားကို ေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာေၾကာက္သည့္ဆင္းရဲမ်ားၿဖင့္ ဒုကၡ၏ သားေကာင္မ်ားၿဖစ္လာေနရသည္။
    လူၿဖစ္လာေတာ့ ပညာတတ္ခ်င္သည္။ ပိုက္ဆံရွိခ်င္သည္။ ရာထူးလိုခ်င္သည္။ အာဏာရွိခ်င္သည္။ ထိုဆႏၵမ်ားအတြက္ သူတို ့ရေသာ ရက္ေပါင္း ၃၀၀၀၀ ေက်ာ္မွ တစ္၀က္ခန္ ့ကို ရက္ရက္ေရာေရာေပးပစ္လုိက္ၾကသည္။
    သူတို ့လိုခ်င္တာ ရလာေသာေနရာအေရာက္တြင္ သားတြက္မယားအတြက္ တရားသည္ၿဖစ္ေစ မတရားသည္ၿဖစ္ေစ စုေဆာင္းၾကသည္။ေႏြအတြက္ မိုးအတြက္ ရာသီစာမ်ိဳးစံုသိုေလွာင္မွု၏ အကုသိုလ္ကေတာ့ သူ ့အတြက္ရွိေနသည္ကို ဂရုမၿပဳမိ ၾက။ အတူတူစားေသာက္ၾကေသာ အစာမ်ားထဲတြင္ ကိုယ္စားေသာအစာက ဘာေၾကာင့္ အဆိပ္ၿဖစ္ေနလဲ သူတို ့မသိၾက။ ဤ သည္မွာ အဂၤါ၅ရပ္နွင့္ၿပည့္စံုေသာလူ မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ဟုဆိုရေပမည္။
    ၾကားဖူးေသာပံုၿပင္တစ္ပုဒ္ ေၿပာၿပလိုပါသည္။ လူသားတစ္ေယာက္သည္ မ်က္ရည္လည္ရြဲၿဖင့္ ငိုေနေသာေၾကာင့္ ဤသည္ကို မၾကည့္ရက္ေသာ တိရစာၦန္ေလးမ်ားက အကူအညီလိုလ်ွင္ ေၿပာပါဟုဆိုၾကသည္။ ထိုအခါ လူသားက
" အၿမင္အာရုံေကာင္းေကာင္းနွင့္ သန္မာခ်င္သည္ " ဟုဆိုရာ က်ားသစ္က " သင္ကၽြန္ုပ္ကဲ့သို ့သန္မာေစ " ဟု ေပး၏။
ေနာက္တဖန္ ကမာၻၾကီး၏လ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ကို လူသားက သိလိုၿပန္သည္။ ထိုအခါ ေၿမြက " ကၽြနု္ပ္ၿပပါ့မယ္ " ဟုေၿပာသည္။
တိရစာၦန္အားလံုးက လူသားလိုအင္ဆႏၵမ်ားၿဖည့္ေပးၿပီးၾကေသာအခါ ဇီးကြက္က
" သူေတာ့ အားလံုးကို သိသြားၿပီ။ လူသားမွာ လိုခ်င္တာေတြရေနၿပီမို ့ သူ ့ဆႏၵေတြ ၿပည့္ေနၿပီ " လို ့ေၿပာလိုက္ရာ
အဲဒီအခ်ိန္မွာ သမင္ေလးက ဘာေၿပာသလဲဆိုရင္……
" တကယ္ေတာ့ လူသားရဲ ့ဆႏၵဆိုတာ ဘယ္ေတာ့မွၿပည့္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ကမာၻေၿမၾကီးက ငါ့မွာေပးစရာေတြ မရွိေတာ့ဘူးလို ့ ဆိုတဲ့အထိေတာင္ သူက တြင္းတူးယူမဲ ့ေလာဘသားေကာင္ " လို ့ဆိုပါတယ္။ ကၽြန္မ ထိုပံုၿပင္ကို သေဘာက်ပါသည္။ ရာခိုင္နွုန္း နီးပါးမွန္သည္။
တြင္းနက္နက္တူး၍ လိုခ်င္မွုမ်ားရၿခင္းမွာ အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ တဏွာေလာဘေၾကာင့္ဟု မသိလ်ွင္ထားေတာ့ မိမိလုပ္ေသာ အလုပ္သည္ တစ္ပါးသူ မနစ္နာဖို ့ လိုသလို မိမိမထိခိုက္ဖို ့လည္း လိုပါသည္။ ၿပင္းၿပစြာစြဲလမ္းေနေသာ ဤစည္းစိမ္ဥစၥာမ်ား သည္ ရုပ္ဘ၀၏ေလာကီခ်မ္းသာသာ ၿဖစ္သည္။ ခဏေလးေသာ ေပ်ာ္ရြင္မွုေပးသည္ကို သတိခ်ပ္ဖို ့လိုသည္။
ယေန ့ကမာၻတြင္ လူသားတို ့ဖန္တီးၾကေသာ ရုပ္၀တၳဳမ်ားကို ခံစားကာေနနိုင္ဖို ့ပဲ အားထုတ္ၾကသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ AD ၂၁ ရာစုမွလူသားမ်ားသည္ ရုပ္၀ါဒ၏ လႊမ္းမိုးမွုကို ခံေနၾကရေတာ့သည္။ အလိုဆႏၵၿပည့္၀မွု၏ ပန္းတိုင္ဆိုသည္မွာ သူတို ့ အတြက္ ရွိပါ၏ေလာ။ ေသခ်ာေသာ ေသေရးကို ေမ့ကာ မေသခ်ာေသာ ေနေရးထဲတြင္ ခဏတာခံစားရေသာစည္းစိမ္တို ့ကို မက္မက္ေမာေမာဖက္တြယ္ခဲ့ၾကသည္က အခုမွေတာ့မဟုတ္ပါ။
 " စည္းစိမ္ခ်မ္းသာကို အၿပည့္အ၀ခံစားရတာက အေကာင္းဆံုး"
( Pleasure is the highest good )
အထက္ပါအယူအဆသည္ BC ၃၀၀ စုေလာက္က ဂရိနိုင္ငံမွ အက္ပီက်ဴးရီးယန္းမ်ားလက္ထက္က ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အယူအဆတစ္ခုပါ။ ယေန ့ေခတ္ လူေတြရဲ ့အၿပဳအမူေတြနဲ ့နွုိင္းယွဥ္ၾကည့္ပါဦး။ ယေန ့ ၂၁ ရာစုဆိုေသာေခတ္မွလူသားမ်ား သည္ BC ၃၀၀ရာစုက လူမ်ား၏ အေတြးအေခၚနွင္နွင္သာၿဖစ္ေနသည္။
ဘာကို တိုးတက္သည္ဆိုပါသလဲ။
ဘာကို ေခတ္မီသည္ဆိုပါသလဲ။
ရုပ္၀ါဒေတြ တိုးတက္သေလာက္ နာမ္၀ါဒအေတြးအေခၚမ်ားက ဘာေၾကာင့္ေနာက္က်ေနၾကရေသးတာပါလဲ။
ဘေလာ့၏အနွစ္ခ်ဳပ္သည္ ဗုဒၶဘာသာ၏တရားေတာ္ဆီသို ့ သြားနိုင္ပါသည္။ ဤေနရာတြင္ စာေရးသူအေနၿဖင့္ လူသား တို ့အား ခဏေလးေသာဘ၀တြင္ သမၼာအာဇီ၀က်စြာ လုပ္ကိုင္ရွင္သန္၍ ကိုယ္ခ်င္းစာသည္းခံတတ္ေသာ စိတ္ေလးမ်ား ထားဖို  ့သာ ရည္ရြယ္ပါသည္။
ဆန္ ့က်င္ဘက္အေတြးအေခၚမ်ားေၾကာင့္ ၀ိေရာဓိမ်ားၿဖစ္ကာ ပဋိပကၡၿဖစ္ေနၾကေသာ စစ္ပဲြမ်ား၊ အဓိကရုဏ္းမ်ား ရပ္ေစလိုသည္။ တစ္ခဏတာ ဆင္ၿခင္တံုတရားမရွိမွု၏ေနာက္တြင္ ၿဖစ္လာၾကသည့္အပ်က္အစီးမ်ားကို မၾကည့္လိုၿပီ။ မိမိ၏ မေတာ္ေလာဘေၾကာင့္ တစ္ပါးသူ၏မ်က္ရည္တို ့လည္း မက်ေစလိုၿပီ။ ထို ့အတူ မိမိကိုယ္တိုင္လည္း မနစ္နာေစလိုၿပီ။
BC ၃၀၀ ရာစုကထက္ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းမ်ား တိုးတက္ဖြ ့ံၿဖိဳးလာသလို BC ၃၀၀ ရာစုကနွင့္မတူေသာ အေတြးအေခၚမ်ား လည္းတိုးတက္ဖို ့လိုေနၿပီဟုထင္သည္။
အစမထင္ေသာ သံသရာမွ အဆံုးမရွိေသာ သံသရာထဲ ဆက္မလည္လိုလ်ွင္ၿဖင့္ လူ ့အဂၤါ၅ရပ္ၿဖင့္ညီေအာင္ ေနထိုင္ သြားရမည္။ မ်ားမ်ားလိုခ်င္လွ်င္ မ်ားမ်ားပင္ပန္းမည္။ လူၿဖစ္၍ သူမ်ားထက္သာခ်င္ ခ်မ္းသာခ်င္သည္ကို လက္ခံပါသည္။ သို ့ေသာ္ ထိုအရာမ်ားအတြက္ မိမိ၏လက္ရွိဘ၀၏ သိကၡာ၊ ေနာင္ဘ၀၏ လားရာမ်ားကို အစြန္းအထင္းမၿဖစ္ေစသင့္ပါ။ ဘာသာ အယူ၀ါဒဘယ္လိုပဲကြဲၿပားပါေစ အားလံုးဟာ လူသားမ်ားၿဖစ္သည္မို ့ တစ္ဦးနွင့္တစ္ဦး စာနာနားလည္မွုၿဖင့္လည္းေကာင္း အသိ တို ့ၿဖင့္ ေနထိုင္သင့္သည္။
အကန္ ့အသတ္မဲ့ေသာ လိုအင္မ်ားကိုေလ်ာ ့ကာ စိတ္၏ခ်မ္းသာမွုမ်ားမ်ားတည္ေဆာက္ယူပါ။ အာဏာ၊ လာဘ္လာဘ နွင့္ ေက်ာ္ေဇာၿခင္းတို ့ကို မက္ေမာမွုကင္းလ်ွင္ ဘ၀အသစ္အတြက္လည္း အကုသိုလ္ၿပဳေနမွုမ်ားနည္းသြားမည္။ ဆႏၵလိုအင္မ်ား ကို သင့္ေလ်ာ္ေသာ အကြာအေ၀းတြင္ထား၍သာ လူသားပီသစြာေနထိုင္နိုင္ဖို ့ရည္ညႊန္းပါသည္။

                                ဧပရယ္ေဆြေဆြ