ဤစာစုသည္ မဟာ၀ိဇၨာက်မ္းတြက္ ေရးသားခဲ့ေသာ စာတမ္းငယ္သာၿဖစ္ပါသည္။ ဆရာ တစ္ဦး၏ အားေပးမွုေၾကာင့္ ဤစာတမ္းမွ ေခါင္းစဥ္တစ္ခ်ိဳ ့ကိုသာေကာက္နွုတ္ကာ တင္ၿဖစ္ၿခင္းသာၿဖစ္၍ လိုအပ္ခ်က္မ်ား၊ အမွားမ်ားရွိပါက စာေရးသူ၏ လစ္ဟာမွုသာၿဖစ္၍ ခြင့္လြတ္ေစခ်င္ပါသည္။ ရတုမ်ားရွင္ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ ဖြားသကၠရာဇ္မွာ အၿငင္းပြားဆဲၿဖစ္ပါသည္။ မည္သည့္ရာဇ၀င္ကမ်ွ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ ဖြားသကၠရာဇ္ကို အတိအက် ေဖာ္ၿပၿခင္းမရွိေသာေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါသည္။ မွန္နန္းရာဇ၀င္က နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ အိမ္နိမ္ ့ ၃၁၊ စည္းစိမ္ ၁ နွစ္၊ ၿမိဳ ့စား ၂ နွစ္၊ သံလ်င္ တြင္ ၁ နွစ္၊ ေလးစုေပါင္းေသာ္ သက္ေတာ္ ၃၅ နွစ္တည္းဟု ဆိုထားသည္။ ထိုရာဇ၀င္ အကိုး အကားၿဖင့္ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ဖြားသကၠရာဇ္ကို ၉၄၀ ဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။ ထိုသတ္မွတ္ ခ်က္ကို နတ္သ်ွင္ေနာင္နွင့္ပက္သက္၍ အထူးၿပဳေလ့လာသူပညာရွင္ ဦးခ်မ္းၿမက လက္မခံ လိုေခ်။ ပါေမာကၡၾကီးသည္ အေထာက္အထားမ်ားၿဖင့္ ရွင္းလင္းကာ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ ဖြား သကၠရာဇ္မွာ ၉၃၀ ၿဖစ္သင့္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ ဟံသာ၀တီစာအုပ္တိုက္စာတည္းမ်ား တည္းၿဖတ္သည့္ နတ္သ်ွင္ေနာင္ရတုေပါင္းခ်ဳပ္၌မူ နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ ၉၃၉ ဖြား၊ အဂၤါသား ဟုပါရွိသည္။ ခမည္းေတာ္မွာ ေတာင္ငူေရႊနန္းကိုသိမ္းၿမန္းခဲ့ေသာ မင္းရဲသီဟသူဘဲြ ့ခံ ေတာင္ငူ ေရြႊနန္းတည္မင္းၿဖစ္၏။ မယ္ေတာ္ကား ဟံသာ၀တီဆင္ၿဖဴရွင္မင္းတရားၾကီးနွင့္ စႏၵာေဒ၀ီ တို ့မွ ဖြားၿမင္ေသာ သမီးေတာ္ခင္ေစာၿဖစ္သည္။ နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ သကၠရာဇ္ ၉၇၁ ၀ါေခါင္လၿပည့္ေက်ာ္ ၆ ရက္ေသာၾကာေန ့တြင္ "မဟာသီဟသူရ" ဘဲြ ့ခံ၍ ေတာင္ငူထီးနန္းကို ဆက္ခံေလသည္ ဟု ဦးထြန္းညိဳ၏ မဟာ ရာဇ၀င္သစ္ကဆိုပါသည္။ နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ ဟံသာ၀တီနႏၵဘုရင္လက္ထက္မွစ၍ စစ္ထြက္ခဲ့ရေသာ စစ္သည္ တစ္ဦးၿဖစ္သည္။ မယ္ဘဲြ ့ေမာင္ဘြဲ ့ ရတုမ်ားတြင္ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ အာေဘာ္ကုိမွီေအာင္ လိုက္နိုင္ေသာ ရတုဆရာမ်ားရွိမည္မထင္ေပ။ နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ နဂိုကပင္ ေစာင္းညွင္း အတတ္ကို ေကာင္းစြာသီဆိုတီးမွုတ္တတ္သည့္အတြက္ ရတုကဗ်ာစပ္ဖဲြ ့ရာတြင္ ဤဂီတ ပညာ၏ အေထာက္အပင့္ကိုရေလသည္ဟု ဆရာၾကီး ေရႊဥၾသ၏ ၿမန္မာစာဆိုေတာ္မ်ား စာအုပ္၌ ဆိုပါသည္။ နတ္သ်ွင္ေနာင္ရတုေပါင္းခ်ဳပ္တြင္ ရတုေပါင္း (၇၂)ပုဒ္ကို ေဖာ္ၿပထားပါသည္။ အားလံုးပိုဒ္စံုရတုမ်ားခ်ည္းပင္ ၿဖစ္ပါသည္။ ၄င္းမွ -ဘုရားတိုင္ ၂၁ ပုဒ္ -သစၥာတိုင္ ၄ ပုဒ္ -ေက်းေစ ၁၁ ပုဒ္ -ရင္းမာေက်းေစ ၁ ပုဒ္ -ၿမင့္မိုရ္ေက်းေစ ၂ ပုဒ္ -စစ္ခ်ီ ၆ ပုဒ္ -မိုးေတာ ၂၃ ပုဒ္ -ေႏြရာသီဘဲြ ့ ၁ ပုဒ္ -ေဆာင္းရာသီဘဲြ ့ ၁ ပုဒ္ -ရာဇဓာတုကလ်ာဘဲြ ့ ၁ ပုဒ္ တို ့ၿဖစ္ၾကသည္။ စစ္ခ်ီရတု ၆ ပုဒ္တြင္ -စစ္ခ်ီပူပံု မယ္ဘဲြ ့ ၁ ပုဒ္ -စစ္ခ်ီစစ္ၿပိဳင္ ၁ ပုဒ္ -စစ္ခ်ီေမာင္ဘဲြ ့ ၁ ပုဒ္ -စစ္ခ်ီမယ္ဘဲြ ့ ၃ ပုဒ္ ရွိပါသည္။ စစ္ခ်ီ ထြက္ေနေသာ အေ၀းေရာက္ခ်စ္သူေမာင္က ဌာေနတြင္က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ခ်စ္သူမယ္အား သတိရတမ္းတစြာေရးဖဲြ ့ထားေသာ ကဗ်ာမ်ိဳးကို စစ္ခ်ီမယ္ဘဲြ ့ဟု ပညာရွိတို ့ကဆိုပါသည္။ စစ္ခ်ီရတုဟုဆိုေသာ္လည္း စစ္ခ်ီေသာအေၾကာင္းအရာ စစ္တိုက္ေသာအေၾကာင္းအရာ စစ္ေရးစစ္ရာေဖာ္ၿပခ်က္မ်ားနွင့္ ပက္သက္၍ စပ္ဆိုထားသည္ကိုကား မေတြ ့ရေပ။ ေတာင္ငူေခတ္ စစ္သည္စာဆိုမ်ားသည္ စစ္ထြက္ရင္း တိုတိုတုတ္တုတ္ က်စ္က်စ္လ်စ္ လ်စ္ ဖဲြ ့နိုင္ေသာ ရတုပံုစံကိုသံုးခဲ့သည္။ ေတာင္ငူေခတ္ရတုမ်ားတြင္ န၀ေဒးရတုမ်ားသည္ ပထမမွတ္တုိင္ၿဖစ္၍ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ရတုမ်ားသည္ ဒုတိယမွတ္တိုင္ဟု ပညာရွင္တို ့ကဆို ပါသည္။ စာေပဂ်ာနယ္တြင္ ဆရာေမာင္သာနိုးက ရတုစာဆိုၾကီးမ်ားေခါင္းစဥ္ၿဖင့္ ေဆာင္းပါးေရးစဥ္က "နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ န၀ေဒး၏ဖဲြ ့ဟန္ စကားအသံုးအနွဳန္းဟန္မ်ားကို နည္းယူၿပီး အခံ အလိုက္ရတုမ်ား စာၿပိဳင္ရတုမ်ားကိုလည္း ဖဲြ ့တတ္သည္။ ထို ့ေၾကာင့္ ေတာင္ငူဘုရင္ နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ န၀ေဒး၏ အၾကီးမားဆံုး တပည့္တစ္ဦးၿဖစ္သည္ " ဟုဆိုပါသည္။ သို ့ေသာ္ နတ္သ်ွင္ေနာင္တြင္ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ထူးၿခားမွုမ်ားကိုလည္း ေတြ ့နုိင္သည္။ -ရတုစာကိုယ္ မတိုလြန္း မရွည္လြန္းၿခင္း -စကားလံုးလွပက်စ္လ်စ္ၿခင္း -စကားသံုးသိမ္ေမြ ့ယဥ္ေက်းၿခင္း -အနက္ အဓိပၸာယ္ေလးနက္ထိေရာက္ၿခင္းတို ့သည္ ထူးၿခားခ်က္ၿဖစ္ေပသည္။ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္တြင္ အေၾကာင္းအရာနွင့္ အေရးအဖဲြ ့ပံုစံတို ့အၿပင္ စာဆို၏ခံစားမွုနွင့္ အေတြးရသေၿမာက္ေသာ ဖန္တီးမွုမ်ားပါ၀င္ၾကသည္ကို နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ စစ္ခ်ီမယ္ဘဲြ ့၃ ပုဒ္တြင္ေတြ ့နိုင္သည္။ "ေပၚေႏြလလ်ွင္ " စစ္ခ်ီမယ္ဘဲြ ့၏ ပထမပိုဒ္တြင္ စာဆိုတာ၀န္က်ေနေသာ အရပ္ေဒသ ၏ ရာသီဥတုအေၿခအေနနွင့္ ေနၿပည္ေတာ္တြင္ က်န္ရစ္ခဲ့သည့္ ခ်စ္သူအတြက္ခံစားမွုကို ေရးဖဲြ ့ထားသည္။ ဒုတိယပိုဒ္တြင္ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ရာသီပန္းအလွနွင့္ စာဆို၏အလြမ္းကို သီကံုးသည္။ တတိယအပိုဒ္၌ စစ္ထြက္ခါနီးရက္မ်ားဆီက ကဆုန္တြင္ ၿပန္မည္ဟု ကတိ ထားခဲ့ပံုနွင့္ စာဆိုဆႏၵတို ့ပါ၀င္ေပသည္။ "ၾကာမည့္ရက္လည္း" ရတုတြင္မူ ပထမပိုဒ္၌ ကတိထားခဲ့ပံုမညီ၍ ခ်စ္သူေမ်ွာ္ေနမည္ လားဟု ေတြးဟန္ကို ေဖာ္ၿပထားသည္။ ဒုတိယပိုဒ္၌ စစ္ေၿမၿပင္တြင္ၾကာၿမင့္ခဲ့၍ သည္ေႏြအစ တြင္ နတ္ၿပည္နွင့္တူေသာေရႊၿမိဳ ့ေတာ္သို ့ၿပန္ရလိမ့္မည္ဟု ထင္ဟန္၊ တတိယပိုဒ္တြင္ ရာသီ ပန္း၊ေက်းငွက္တို ့၏အလွနွင့္ ေစာင့္ေနမည့္ခ်စ္သူ ့ဟန္ကို ေတြးမိပံုနွင့္တန္ဆာဆင္ထား သည္။ "ေႏြရက္နီးလ်ွင္ " စစ္ခ်ီမယ္ဘဲြ ့တြင္ ပထမဦးစြာ တာ၀န္က်ေနေသာ ေဒသ၏ ရာသီပန္းအလွနွင့္ ခ်စ္သူအားသတိရပံု၊ ဒုတိယပိုဒ္တြင္ အခါရာသီနွင့္အညီ ပန္းတို ့ဖူးပြင့္ ေ၀စည္ေနသည္ကိုၿမင္မိေသာအခါ ေတာင္ငူေနၿပည္ေတာ္တြင္ က်န္ရစ္သူေလးအား တမ္းတ မိပံု၊ တတိယပိုဒ္တြင္ အၿမဲၾကင္နာခဲ့ၾကသူမ်ားသည္ စစ္ေရး၀န္ေၾကာင့္ ခဲြခြာခဲ့ရပံု၊ သစ္ရြက္ ေၿခာက္တို ့ေၾကြက်ေနေသာ ေက်းငွက္တို ့ၿမဴးတူးေသာ ေႏြဦးကာလတြင္ ခ်စ္သူကို သတိရ လြမ္းမိသည့္ စစ္သည္ဟန္တို ့ပါ၀င္သည္။ စစ္ခ်ီမယ္ဘဲြ ့ ၃ ပုဒ္၏ အေၾကာင္းအရာမွာ ထပ္တူနီးပါးပင္ၿဖစ္သည္။ ထူးၿခားခ်က္မွာ ကား " မတူညီေသာ စကားအသံုးအနွုန္းနွင့္ အေရးအသားမ်ား " ပင္ၿဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ ဥာဏ္ရည္ပင္ၿဖစ္ပါသည္။ ပင္ကိုယ္ဥာဏ္ကိုသာ အသံုးၿပဳေသာ နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ ကိုယ္ေတြ ့သဘာ၀အၿမင္ ကို စာအယဥ္ စာအနုၿဖင့္ ကဗ်ာရတုၿပဳေလသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ေရာက္ေအာင္ ပို ့ေဆာင္ရာ တြင္ အေၾကာင္းအရာအခ်က္အလက္ မည္မ်ွပင္ ေကာင္းေကာင္း၊ အေရးအဖဲြ ့ခ်ိဳ ့တဲ့လ်ွင္ လိုရင္းမေရာက္တတ္ေခ်။ အေရးအဖဲြ ့တြင္ စကားအသံုးအနွုန္းသည္ အေၿခခံက်သည္။ ေတာင္ငူေခတ္ကို ရတုေခတ္ဟု စာေပလိုက္စားသူတို ့က နားလည္ထားေပသည္။ ရတုကဗ်ာ ကား ပ်ိဳ ့လကၤာကဲ ့သို ့ ဇာတ္ေတာ္ ၀တၱဳရွည္မ်ားမဟုတ္။ ရင္တြင္း၌ လွုပ္ရွားခံစားခ်က္ အေၾကာင္းအရာကို သီက်ဴးေသာကဗ်ာၿဖစ္ေပသည္။ အသံသေဘာကို ပိုင္နိုင္ေသာ စာဆိုသည္ ေလးလံုးစပ္ရတုကဗ်ာ စာသားအတြင္းတြင္ ကာရန္နေဘကို ပထမဆံုးသံုးသူၿဖစ္ပံုရသည္။ ထိုသို ့သံုးရာတြင္လည္း သူ ့ေနရာနွင့္သူ အဆင္ေၿပေနသည္။ ရတုကဗ်ာဖဲြ ့စပ္ရာတြင္ ပ်ုိဳ ့၊ ေမာ္ကြန္း၊ ဧခ်င္းတို ့ကဲ့သို ့ပင္ ေလးလံုးတစ္ပါဒ လကၤာ စပ္နည္းအတိုင္း ေရးဖဲြ ့ထားသည္။ ကာရန္ယူပံုလည္း တူပါသည္။ အထက္ကေဖာ္ၿပခဲ့ေသာ စစ္ခ်ီမယ္ဘဲြ ့ ၃ ပုဒ္ကိုကို နတ္သ်ွင္ေနာင္က သီကံုးရာ၌ ကာရန္ကို (၄-၃-၂) ကာရန္ယူ ေရးဖဲြ ့ထားပါသည္။ " ၾကာညြတ္ဖေယာင္း၊ ေနရွိန္ေလ်ာင္းသို ့၊ ဆင့္ေဆာင္းလြမ္း၀ွန္" " ၿခဴးနတ္ဆင့္ကံုး၊ စိန္ပြင့္အံုး၀ယ္ ၊ ပင္ရုံးရြရြ " (ေပၚေႏြလလ်ွင္ ခ်ီရတု) " ဖူးေၿမာက္ၿပန္မီ၊ ဆိုတိုင္းညီၿပီ၊ ရာသီေပၚမွန္း " " ကုိယ္ထည္တုလြတ္၊ အံုးမွီမြတ္၀ယ္၊ ဆြတ္လြတ္၍သာ " (ၾကာမည့္ရက္လည္း ခ်ီရတု) " စစ္လမ္းေၿမတာ ၊ ခ်ီေလရာ၀ယ္၊ နီလာရိုးရဲ " " မွန္ကင္းထြတ္ေခါင္၊ ၿမတ္ညီေနာင္၀ယ္၊ ရည္ေစာင္တူကြ " (ေႏြရက္နီးလ်ွင္ ခ်ီရတု) သြက္သြက္လက္လက္ၿဖစ္ပ်က္မွုမ်ားကို ေပၚလြင္ေစေသာ (၄-၂)ကာရန္ကိုလည္း ဤသို ့သံုး ခဲ့သည္။ "မလႅာရနံ ့ ထံုပ်ံ ့ပန္းသတ္ " (ေပၚေႏြလလ်ွင္ခ်ီရတု) " ၿပိဳင္စက္စဥ္စီ မပီလွည့္ထြန္း " (ၾကာမည့္ရက္လည္းခ်ီရတု) "မထန္ႏွင္းပဲြ ေဆာင္းခဲလြယ္မူ " (ေႏြရက္နီးလ်ွင္ခ်ီရတု) အခ်ီပါဒ အခ်ပါဒတို ့ကာရန္တူမွုကလည္း အင္း၀ေခတ္ကပင္ ရွိခဲ့ၿပီးၿဖစ္သည္။ ထို အသံုးကိုပင္ နတ္သ်ွင္ေနာင္က ဆက္လက္သံုးစြဲခဲ့သည္။ -"ေပၚေႏြလလ်ွင္ " "ေၿမာ္ေခ်ကလ်ွင္ " " ေဖ်ာ္ေၿဖမွလ်ွင္" -"ၾကာမည့္ရက္လည္း " "ဘာၾကည္ၿမြက္လည္း " "၀ါသည္ရြက္လည္း " -"ေႏြရက္နီးလ်ွင္ " " ေၾကြရက္ၿပီးလ်ွင္ " " ေ၀သက္ၾကီးလ်ွင္ " ဟူေသာ အခ်ီပါဒမ်ား၊ -" ငွက္သြင္ပ်ံၾကြ မတတ္ေသာ " " ညက္စင္စမ်ားအထြတ္ေသာ" "စက္ရွင္လ်ွံမ်ွ ရဟတ္ေသာ " -"ဗ်ာပါမည္းမ်ွ ေ၀လိမ့္မည္ " "ရူတိုင္းေပ်ာ္ဘြယ္ ေထြလိမ့္မည္ " "ေပ်ာ္ပါးေမ့က်န္ ေပလိမ့္မည္ " -" တေပါင္းၿပည့္မည္လ်င္လတည္း " "ေတာလံုးလြမ္းဘြယ္ ေထြလိမ့္မည္ " "လြမ္းေရးတိမ္နွယ္ဆင္လတည္း " ဟူေသာ အခ်ပါဒမ်ားသည္ နွစ္သက္ဖြယ္အတိၿဖစ္ပါသည္။ နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ သာမန္အရပ္သံုးစကားလံုးမ်ားကိုပင္ ပညာႏွင့္အသက္သြင္းကာ ကဗ်ာ စကားၿဖစ္ေအာင္ ဖန္ဆင္းသြားခဲ့သည္။ ဆရာဒဂုန္တာရာက နတ္သ်ွင္ေနာင္သည္ လူ ့သဘာ၀အခ်စ္ ၊ အလြမ္း၊ ခံစားခ်က္မ်ား ကုိ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရတုမ်ားအၿဖစ္ ဖန္တီးထားခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ဟန္ရွိသည္ဟု စာေပသေဘာတရား နွင့္ စာေပေ၀ဖန္ေရးစာအုပ္၌ ဆိုထားသည္။ ကဗ်ာဟူသည္ အဆင့္အတန္းၿမင့္ေသာ အေတြးနွင့္ အဆင့္အတန္းၿမင့္ေသာ အေရး တို ့ေပါင္းစပ္ထားသည့္ စာေပတစ္ခုၿဖစ္ပါသည္။ အေရးအသားဆိုရာ၌ အေတြးအေခၚမွန္ကန္ ရင့္က်က္မွုနွင့္ အေရးအသားမွန္ကန္တိက်ထိမိမွု နွစ္ခုေပါင္းစပ္ပါ၀င္သည္။ အေၾကာင္းအရာ ပိုင္းတြင္ အခ်က္အလက္၏ ဆီေလ်ာ္သင့္ၿမတ္မွု ယုတၱိတန္မွု ထိမိမွုတို ့ပါ၀င္ကာ အဖဲြ ့အႏြဲ ့ ပိုင္းတြင္ ဂုဏ္၊ အလကၤာတို ့ပါ၀င္ၾကသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ေၿမာက္ေအာင္ ပို ့ေဆာင္နိုင္လ်ွင္ ထိုကဗ်ာသည္ ကဗ်ာေကာင္းၿဖစ္သည္။ နတ္သ်ွင္ေနာင္၏ရတုမ်ားသည္ စကားသံုးသိမ္ေမြ ့ၿပီး ပရိယာယ္ၾကြယ္၀ေသာေၾကာင့္ " ၾကား၍မသိ ၾကည့္၍မၿမင္နိုင္ေခ်" သို ့ၿဖစ္၍လည္း သူ၏ကဗ်ာရတုမ်ားကို မင္းအဆက္ဆက္ တို ့၌ ေရႊနန္းတြင္းနွင့္ ေရႊနန္းၿပင္ရွိ က၀ိစာဆိုၿဖစ္လိုသူတိုင္း နွဳတ္တက္အာဂံုေဆာင္၍ ေလ့လာနည္းယူမွတ္သားခဲ့ၾကသည္ဟု ဟံသာ၀တီဦးဘရင္၏ စစ္ထြက္စာဆိုမ်ားစာအုပ္၌ ဆိုထားသည္။ ၿမန္မာစာေပသုေတသီတို ့အတြက္ ၀စနာလကၤာရ စာရင္း၀င္ ရတုကဗ်ာတို ့သည္ အလြန္တန္ဖိုးရွိေသာ ကဗ်ာမ်ားၿဖစ္ပါသည္။ ဤရတုလမ္းေၾကာင္းၾကီးကို ခုတ္ထြင္ေပးခဲ့သူ သည္ ေတာင္ငူေခတ္တြင္ ရတုကဗ်ာထြန္းကားေအာင္ ေရွ ့ေဆာင္လမ္းၿပေပးခဲ့သည့္ ရတုမ်ားရွင္ နတ္သ်ွင္ေနာင္ပင္ၿဖစ္ေတာ့သည္။
 ဧပရယ္ေဆြေဆြ