အရိမဒၵနပူရပုဂံၿပည္တြင္ အေနာ္ရထာမင္းၾကီး၏ ၿမစ္ေတာ္၊ က်န္စစ္သားမင္းနွင့္ ေစာလူးမင္း၏ ေၿမးေတာ္ အေလာင္းစည္သူမင္းသည္ (၄၇၄-၅၂၉) နန္းသက္ ၅၅ နွစ္ၾကာအုပ္စိုးခဲ့သည္။ ခမည္းေတာ္မွာ ေစာလူးမင္း၏သား ေစာယြန္းၿဖစ္ၿပီး၊ မယ္ေတာ္မွာ က်န္စစ္သားမင္းၾကီး၏သမီး ေရႊအိမ္သည္ ၿဖစ္သည္။ေအဒီ ၁၀၈၉ တြင္ ဖြားၿမင္ေသာ အေလာင္းစည္သူအား ဘိုးေတာ္ က်န္စစ္သားမင္းၾကီးက "သီရိေဇယ်သူ" ဆိုသည့္ ဘဲြ ့အမည္ၿဖင့္ နန္းလ်ာထားသည္။ က်န္စစ္သားမင္းၾကီး ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ၁၁၁၃ တြင္ ထီးနန္းအေမြကို ဆက္ခံသည္။ မင္းၾကီး၏ဘဲြ ့အမည္ကား " သီရိၾတိဘ၀နာ ဒိတ်ာပ၀ရ ပ႑ိတ သုဓမၼရာဇာ မဟာဓိပတိနရပတိစည္သူ " ဟူ၏။ ေရႊဂူဒါယကာဟူ၍လည္း ေနာင္တြင္ေခၚဆိုၾကသည္။ အေလာင္းစည္သူမင္းလက္ထက္တြင္ နိုင္ငံေတာ္နယ္နိမိတ္မွာ ေတာင္ပိုင္းတြင္ တနသၤာရီ၊ အေနာက္ဘက္ တြင္ ရခိုင္၊ အေရွ ့နွင့္ ေၿမာက္ဘက္တြင္ လူသူမေရာက္ေသာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ားထိက်ယ္၀န္းသည္။ မင္းၾကီးသည္ တိုင္းခန္းလွည့္လည္သည္ကမ်ား၍ သာသနာအတြက္ ေကာင္းမွုကုသိုလ္မ်ားစြာကို ၿပဳခဲ့သည္။ ဦးကုလားေရး မဟာ ရာဇ၀င္ၾကီးတြင္ သမုဒၵရာသို ့ထြက္၍ သိန္းခို(သီရိလကၤာ)နွင့္ မလႅာယုသို ့ပင္ေရာက္ေၾကာင္း၊ လက္ညွဳိးညႊန္ရာ ေရၿဖစ္ေစ၍ ေဖာင္စၾကာပင္ရေသာမင္း၊ တူရိယာကိုင္ ေက်ာက္ရုပ္မ်ားသည္ပင္ အသက္၀င္ကာ ၾကိဳဆိုရေသာ ဘုန္းတန္ခိုးၾကီးလွသည့္မင္း စသည္ၿဖင့္ ထူးဆန္းအံ့ဖြယ္ရာေသာ ဆိုရိုးစကားမ်ားလည္းရွိခဲ့သည္။ မည္သို ့ပင္ဆိုေစ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးကား အနယ္နယ္အရပ္ရပ္တြင္ ေစတီပုထိုးေပါင္းမ်ားစြာ တည္ ထားကိုးကြယ္ခဲ့သည္မွာ မွန္ေပ၏။ အထူးသၿဖင့္ ပုဂံတြင္ ဥာဏ္ေတာ္ ေပ ၂၁၀ ေက်ာ္ၿမင့္မားေသာ သဗၺညဳေစတီ၊ ေၾကးစင္တစ္ေသာင္းရွိ ေခါင္းေလာင္းေတာ္၊ ေရႊဂူၾကီးဘုရားစသည့္ ကုသိုလ္ေကာင္းမွုမ်ားကို ထင္ရွားစြာၿပဳခဲ့သည္။ သဗၺညဳဘုရားသည္ ပုဂံရွိ ေစတီပုထိုးေပါင္းမ်ားစြာတို ့အထဲမွ ၿမင့္မား၍ ထူးၿခားလွသည့္ ပုဂံ ဗိသုကာမ်ား ေဖာ္ၿပလ်က္ ရွိသည္။အထပ္အားၿဖင့္ ၄ ထပ္ရွိသည္။ အထက္ထပ္သို ့တက္ရန္ ေလွကားမုခ္၀၊ တစ္ဘက္စီတြင္ အာနႏၵာေစတီေတာ္ၾကီးမွာ ကဲ့သို ့ပင္ ပုရိသရုပ္ၾကီး မ်ားရွိ၏။ မုခ္ကပ္ တံကဲပံုမွာလည္း လက္ရာေၿမာက္သည္။ ပထမထပ္နွင့္ ဒုတိယထပ္တို ့တြင္ စၾကၤလမ္းနွင့္ ေထာင့္ ေစတီမ်ားပါရွိသည္။ တတိယထပ္မွ အထက္ဆံုးရွိ ဂႏၶကုဋိသို ့တက္ရန္ ေလွကားပါရိွသည္။ သဗၺညဳအတြင္းေလွကား ေခါင္လႊာအဆင့္ဆင့္မွာ လက္ရာေၿမာက္လွေပသည္။ ေရႊဂူၾကီးဘုရားကမူ ေကာဇာ ၄၉၃ ခု၊ ကဆုန္လဆုတ္ ၄ ရက္၊ တနဂၤေႏြေန ့တြင္ စတင္တည္ေထာင္ၿပီး နတ္ေတာ္လဆုတ္ ၁၁ ရက္ ဗုဒၶဟူးေန ့တြင္ တည္ထားၿပီးရာ တည္ေဆာက္ခ်ိန္ ၈ လနီးပါးမ်ွ ၾကာေလသည္။ ေရႊဂူၾကီး ဘုရားသည္ သဗၺညဳဘုရားအနီး ပိဋကတ္တိုက္၏ အေနာက္ဘက္တြင္ရွိသည္။ ဥာဏ္ေတာ္အၿမင့္မွာ၆၈ ေပၿဖစ္သည္။ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးသည္ ေရႊဂူၾကီးေစတီေတာ္ကို ေၿမမွေပါက္လာေသာ သ႑ာန္နွင့္တူစြာ တည္ေဆာက္ထား သည္ဟု ေရႊဂူၾကီးေက်ာက္စာတြင္ ေဖာ္ၿပထားသည္။ ေရႊဂူၾကီးသည္ ၁၈ ေပခန္ ့ၿမင့္ေသာ အုတ္ခံုၾကီးေပၚတြင္ တည္ ေဆာက္ထားခဲ့သည္။ ေရႊဂူၾကီးဘုရား၏ ေတာင္ဘက္ အုတ္ခံုၾကီးနံရံတြင္ ပန္းေတာ့နတ္ရုပ္မ်ား ေတြ ့နိုင္သည္။ ဤ နတ္ရုပ္မ်ားသည္ ရွိခိုးဟန္ၿဖစ္သည္။ ေရႊဂူၾကီးဘုရားအတြင္း ၀င္ေပါက္၏ ၀ဲယာနံရံတြင္ ကပ္ထားေသာ ေရႊဂူၾကီး ဘုရားေက်ာ္စာနွစ္ခ်ပ္ကို ေတြ ့နိုင္သည္။ ပုဂံတြင္ စာေပပညာထြန္းကားခဲ့ေၾကာင္း ေရႊဂူၾကီးဘုရားေက်ာက္စာကိုၾကည့္၍ သိနိုင္သည္။ ပါဠိဘာသာၿဖင့္ ေရးသားထားေသာ ေရႊဂူၾကီးဘုရားေက်ာက္စာက အေလာင္းစည္သူမင္းလက္ထက္ ပါဠိစာေပထြန္းကားေနၿခင္းကို သက္ေသခံလ်က္ရွိသည္။ ထို သို ့ေသာ ေကာင္းမွဳေတာ္မ်ားေၾကာင့္ ေနာင္တြင္ ေရႊဂူဒါယကာ ဟူ၍လည္း ေခၚဆိုၾက ၿခင္းၿဖစ္ေပမည္။ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးသည္ ကိုယ္တုိင္က သူရဲေကာင္းတစ္ဦးၿဖစ္သည္နွင့္အညီ ပညာရွိမ်ားကို ေၿမွာက္စား သည္။ အစြမ္းအစရွိသူမ်ားကို ေနရာေပးသည္။ ေသြးရင္းသားရင္းၿဖစ္ေသာ္လည္း မညွာမတာ အၿပစ္ေပးတတ္သူ ေနလို မီးလိုက်င့္တတ္သူၿဖစ္သည္။ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီး၏ ၿပတ္သားေသာသေဘာထားကို သားေတာ္ မင္းရွင္ေစာအား အၿပစ္ေပးပံုကိုၾကည့္ လ်ွင္ သိနိုင္သည္။ မင္းရွင္ေစာမွာအေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးနွင့္ ရတနာပံုမိဖုရားၾကီးတို ့မွ ဖြားၿမင္ေသာ သားေတာ္ၾကီး ၿဖစ္သည္။ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးသည္ တိုင္းတစ္ပါးမွ ဆက္သေသာ ပဘာ၀တီ မိဖုရား (ပဋိကၠရား မင္းသမီး) သလြန္ေတာ္ထက္တြင္ စံေနစဥ္ သားေတာ္မ်ားခစားရန္ေရာက္လာသည္။ မင္းရွင္ေစာက မိဖုရားငယ္ သလြန္ေတာ္မွ မဆင္းဘဲေနသည္ကို မေက်နပ္။ ခမည္းေတာ္ကို မခစားဘဲ မ်က္နွာလြဲ၍ အတန္ၾကာေအာင္ေနၿပီး ကိုယ္လက္မအီ မသာၿဖစ္ေနသည္ဟု အေၾကာင္းၿပကာ ထြက္ခြာသြားသည္။ မင္းၾကီးက သူခ်စ္ခင္ေသာ မိဖုရားငယ္အေပၚ သားေတာ္ ၾကီး မေက်နပ္ေၾကာင္းသိပံုရသည္။ သို ့ေသာ္ ထိုအေၾကာင္းအရာေၾကာင့္ သားေတာ္ကို အၿပစ္ယူခဲ့ၿခင္းမရွိ။ မင္းရွင္ေစာမွာ စိတ္ထက္ေသာ မင္းပ်ိဳမင္းလြင္ တစ္ပါးၿဖစ္သၿဖင့္ စိတ္နွင့္မေတြ ့လ်ွင္ မေတြ ့သလို မဆင္မၿခင္ လုပ္တတ္သည္။ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးသည္ အနႏၱသူရိယအမတ္ၾကီးအား လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ကိုလည္း နွစ္ၿခိဳက္ ေတာ္မူ၍လည္းေကာင္း၊ အေစာင့္အေရွာက္အထိန္းအသိမ္းေကာင္း၍လည္းေကာင္း၊ မင္းသားတို ့သာ ၀တ္ထုိက္ေသာ တုရင္အေၿခတပ္ ၀တ္လံုကို ေပးေတာ္မူခဲ့သည္။ တရံေရာအခါ သဘင္ပြဲေတာ္တြင္ ထိုတုရင္အေၿခတပ္၀တ္လံုကို အနႏၱသူရိယအမတ္ၾကီးက ဆင္ၿမန္းကာ ဘုရင့္ပြဲေတာ္တက္ခဲ့သည္။ သားေတာ္မင္းရွင္ေစာၿမင္ေလလ်ွင္- " ဤဖ်င္ကား- မင္းထိန္း မင္းယတို ့ ၀တ္ထိုက္ေသာ အ၀တ္မဟုတ္၊ မင္းညီမင္းသားတို ့သာ ၀တ္ထိုက္ေသာ အ၀တ္ ၿဖစ္သည္။ သည္ကဲ့သို ့ အေရာေရာအေနွာေနွာ မ၀တ္ေစနွင့္ " ဟုဆိုကာ ၀တ္လံုကို ခၽြတ္လဲေစသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို မင္းၾကီးၾကားသိေလေသာ္"ငါေပးေတာ္မူ၍ ၀တ္သည္ကို ငါမေသခင္က ဤကဲ့သို ့က်င့္သည္။ ငါမရွိ၍ မင္းၿဖစ္တၿပီကား- ငါ့သားေတာ္၊ ငါ့သမီးေတာ္၊ မွဴးေတာ္၊ မတ္ေတာ္တို ့ကို ညွဥ္းပန္းနွိပ္စက္လတၱံ ့။" ဟု မိန္ ့ ေတာ္မူ၍ စားေက်းစားလတ္နွင့္တကြ အေၿခြအရံ၊ ေရႊေငြ ဥစၥာပစၥည္းတို ့ကို ရုပ္သိမ္းေတာ္မူသည္။ မင္းရွင္ေစာကို လည္း ေနွာင္အိမ္တြင္း သြင္းထားေတာ္မူသည္။ မင္းရွင္ေစာ အက်ဥ္းက်ခံရစဥ္ မယ္ေတာ္ ရတနာပံုမိဖုရားက မွဴးမတ္မ်ားကို ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး မင္းၾကီးအား အသနားခံေပးရန္ ေတာင္းပန္သည္။ မွဴးမတ္မ်ား ေလ်ွာက္တင္ဖန္မ်ားေသာ္ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးက မာန္မာန ၾကီးၿပီး ခက္ထန္ေသာမင္းရွင္ေစာကို ဆင္၊ ၿမင္း၊ ဥစၥာပစၥည္းအလံုးအရင္းတို ့ကို ေပးၿပီးလ်ွင္" င့ါကို မ်က္နွာသုန္၍ သြားဖူးေလၿပီၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ ငါ့ၿမိဳ ့တြင္ မေနနွင့္" ဟု နွင္ထုတ္ေတာ္မူေလသည္။ မင္းရွင္ေစာမရွိသည့္ေနာက္ တုိင္းေရးၿပည္ရာကိစၥမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရန္ မိဖုရားငယ္တစ္ပါးမွ ဖြားၿမင္ေသာ သားေတာ္ နရသူအား တာ၀န္ေပးသည္။ နရသူသည္ ခမည္းေတာ္နာမက်န္းၿဖစ္စဥ္ ေရႊဂူၾကီးဘုရားသို ့ေရႊ ့ေၿပာင္းယူ ေဆာင္သြား၏။ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီး သက္သာလာသည့္အခါ နရသူက ခမည္းေတာ္ကြယ္လြန္လ်ွင္ နန္းသိမ္း မည္ဟုၾကံထားေသာ သူ ့အၾကံအစည္ပ်က္မည္စိုးသၿဖင့္ မင္းၾကီး၏မ်က္နွာကို အ၀တ္တို ့ၿဖင့္ ဖိအုပ္ကာ လုပ္ၾကံလိုက္ ေလသည္။ ဘုန္းၾကီးေသာ မင္းတစ္ပါးဟု ထင္ရွားသည့္ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီးမွာ သားေတာ္အငယ္ နရသူလက္ခ်က္ ၿဖင့္ ၁၁၆၂ တြင္ နတ္ရြာစံေလသည္။ မင္းၾကီးကား သာသနာေတာ္ကို ဦးထိပ္ပန္၏။ ရတနာသံုးပါးကို ကိုင္းရွဳိင္း၏။ သူေတာ္ေကာင္း တရားနာၾကား ၏။ တရားသၿဖင့္ မင္းၿပဳ၏။ အေလာင္းစည္သူမင္းၾကီး၏ ကုသိုလ္ေတာ္မ်ားအတြက္ သာဓုေခၚရေပသည္။ က်န္ရစ္ ေနေသာ တင့္တယ္လွေသာ ပုဂံအနုပညာလက္ရာမ်ားအတြက္လည္း ဂုဏ္ယူလိုက္ရပါသည္။
 ဧပရယ္ေဆြေဆြ